ବାସ୍ତବ ବ୍ୟୁରୋ : ଆଜି ଅର୍ଥାତ୍ ସୋମବାର ଠାରୁ ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କ ଉପଭୋକ୍ତା ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଏକ ନୂତନ ନିୟମ ଲାଗୁ କରିଛନ୍ତି । ୨୦ ଜୁଲାଇରୁ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ଜାରି କରି ଉପଭୋକ୍ତା ସୁରକ୍ଷା ଆଇନ -୨୦୧୯ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇଛି। ଏହି ନିୟମ ଅତ୍ୟନ୍ତ କଠୋର ଏବଂ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥ ରକ୍ଷା କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ ।
ନୂତନ ଉପଭୋକ୍ତା ସୁରକ୍ଷା ଆଇନ -୨୦୧୯ ଗ୍ରାହକ ସୁରକ୍ଷା ଆଇନ ୧୯୮୬ କୁ ବଦଳାଇ ଦେଇଛି । ଯଦି ଆମେ ସରକାରଙ୍କ ଦାବିକୁ ଗ୍ରହଣ କରୁ, ତେବେ ଆସନ୍ତା ୫୦ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଗ୍ରାହକଙ୍କ ପାଇଁ କୌଣସି ନୂତନ ଆଇନ ଆବଶ୍ୟକ ହେବ ନାହିଁ। ଏହି ନୂତନ ନିୟମ ଲାଗୁ ହେବା ମାତ୍ରେ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥ ରକ୍ଷା ପାଇଁ ଅନେକ ନୂତନ ନିୟମ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବ । ଯାହାକି ପୁରୁଣା ନିୟମ ର ଅଂଶ ନଥିଲା ।
ଏହି ନୂତନ ନିୟମର ବିଶେଷତା ଏହି କି :
- ନୂତନ ନିୟମ ଆସିବା ପରେ ଗ୍ରାହକ ବିବାଦ ଏକ ସମୟାନୁବର୍ତ୍ତୀ, ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଏବଂ ଶୀଘ୍ର ଗତିରେ ସମାଧାନ ହୋଇପାରିବ ।
- ନୂତନ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଗ୍ରାହକ କୋର୍ଟ ସହିତ ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଉପଭୋକ୍ତା ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରାଧିକରଣ {Central Consumer Protection Authority (CCPA)}ଗଠନ କରାଯାଇଛି ।
- ନକଲି କିମ୍ବା ବ୍ୟଭିଚାର(expired date) ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରୟ କଲେ ଦୋକାନୀଙ୍କୁ ୬ ମାସ ଆଜୀବନ କାରାଦଣ୍ଡ ହେବା ସହ ଗ୍ରାହକ ୧ ଲକ୍ଷରୁ ୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କ୍ଷତିପୂରଣ ପାଇପାରିବେ । ସାଧାରଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଗ୍ରାହକ ୧ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କ୍ଷତିପୂରଣ ପାଇପାରିବେ ।
- ଯଦି ବିକ୍ରୟ ଦ୍ରବ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ଉପଭୋକ୍ତା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବା ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ବିକ୍ରେତାଙ୍କୁ ସାତ ବର୍ଷ ଜେଲ ହେବା ସହ, ଗ୍ରାହକ 5 ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କ୍ଷତିପୂରଣ ପାଇପାରିବେ । କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଯଦି ଏପରି ସାମଗ୍ରୀ ଯୋଗୁଁ ଗ୍ରାହକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଯାଏ ତେବେ ମୃତକଙ୍କ ପରିବାରଙ୍କୁ ୧୦ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କ୍ଷତିପୂରଣ ଦେବା ସହ ବିକ୍ରେତା ଆଜୀବନ କାରାଦଣ୍ଡ ରେ ଦଣ୍ଡିତ ହେବେ ।
- ନୂତନ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଗ୍ରାହକଙ୍କୁ ବିଭ୍ରାନ୍ତିକର ବିଜ୍ଞାପନ ଦେବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯିବ । ଅନଲାଇନ୍ ଏବଂ ଟେଲିଶପ୍ କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ନୂତନ ନିୟମରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଛି । ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ପାନୀୟ ବ୍ୟଭିଚାର ପାଇଁ କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ଉପରେ ଜୋରିମାନା ଏବଂ ଜେଲର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି ।
- ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଏକ ଉପଭୋକ୍ତା ମଧ୍ୟସ୍ଥତା ସେଲ୍ ଗଠନ ହେବ ଯେଉଁଥିରେ ଉଭୟ ପକ୍ଷ ପାରସ୍ପରିକ ସମ୍ମତି ଦେଇ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା କକ୍ଷକୁ ଯାଇପାରିବେ ।
- ବର୍ତ୍ତମାନ ଗ୍ରାହକ ଫୋରମରେ PIL ଦାଖଲ କରାଯାଇପାରିବ । ପୂର୍ବ ନିୟମରେ ସେପରି ନଥିଲା। ଗ୍ରାହକ ଫୋରମରେ ଏକ କୋଟି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାମଲା ଦାଖଲ ହେବ । ରାଜ୍ୟ ଉପଭୋକ୍ତା ବିବାଦର ସମାଧାନ ଆୟୋଗ ଏକ କୋଟିରୁ ଦଶ କୋଟି ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାମଲାର ଶୁଣାଣି କରିବେ । ଜାତୀୟ ଉପଭୋକ୍ତା ବିବାଦର ସମାଧାନ ଆୟୋଗ ଦଶ କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ ମାମଲାର ଶୁଣାଣି କରିବେ ।
- ନୂତନ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଯଦିଓ ଗ୍ରାହକ ଯେ କୌଣସି ସ୍ଥାନରୁ ସାମଗ୍ରୀ କିଣିଲେ ବି, ସେ ଦେଶର ଯେକୌଣସି କୋର୍ଟରେ ଏକ ମାମଲା ପଞ୍ଜିକରଣ କରିପାରିବେ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଜଣେ ଦୋକାନୀ ଆପଣଙ୍କୁ ଅଧିକ ଚାର୍ଜ କରେ, ତୁମର ଅନ୍ୟାୟ କରେ, କିମ୍ବା ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ଦ୍ରବ୍ୟ ଏବଂ ସେବା ବିକ୍ରୟ କରେ । ଏହିପରି ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାମଲାର ଶୁଣାଣି କରିବେ ଗ୍ରାହକ ବିବାଦର ସମାଧାନ କମିଶନ ।
